Linkse terreur in de Bondsrepubliek

De Rote Armee Fraktion (RAF) was een marxistische terroristische organisatie die in de jaren 70 heel wat onrust veroorzaakte in het toenmalige West-Duitsland (BRD). De RAF werd in 1970 opgericht door een groep linkse activisten, zoals Andreas Baader, Gudrun Ensslin, Jan-Carl Raspe en Horst Mahler. Later voegde ook de bekende journaliste Ulrike Meinhof zich bij de actiegroep. Deze leden behoorden tot de zogenaamde ‘eerste generatie RAF-terroristen. Bij de aanslagen door de RAF kwamen tussen 1970 en 1993 zeker 33 mensen om het leven. Meer dan 200 mensen raakten gewond.

 

Waarom pleegde de RAF aanslagen?

De RAF-leden waren tegen het imperialistische systeem, waarbij landen hun macht en invloed misbruiken om de bevolking in derdewereldlanden te overheersen. Ook waren ze boos omdat veel hoge functies in de Bondsrepubliek Duitsland nog steeds werden bekleed door oud-nazi’s, waardoor deze nog altijd een enorme invloed hadden in het land. Daarom wilden ze het ambtelijk apparaat zuiveren van alle oorlogsmisdadigers. Ook de politie was in hun ogen nog steeds fascistisch. Daarnaast waren de leden van de RAF fel gekant tegen het kapitalisme en de westerse consumptiemaatschappij. Volgens hen moest er iets radicaal gaan veranderen. En dat kon volgens de RAF-leden alleen door middel van ondergronds en gewapend verzet tegen de gevestigde orde.

 

Welke acties voerde de Rote Armee Fraktion uit?

De leden van de Rote Armee Fraktion waren betrokken bij tal van bomaanslagen, ontvoeringen en executies van vooraanstaande personen. Ook gewone onschuldige burgers, politieagenten, douaniers en militairen kwamen bij de terreurdaden om het leven. De RAF werkte samen met een aantal buitenlandse terreurorganisaties. De leden werden professioneel getraind in onder meer Palestijnse kampen in het Midden-Oosten en later vermoedelijk ook in de DDR (voormalig Oost-Duitsland). De terroristische activiteiten werden deels gefinancierd door het plegen van bankovervallen, maar de RAF werd ook financieel ondersteund door andere links-extremistische actiegroepen in Europa. De RAF joeg de Bondsrepubliek Duitsland in die periode heel wat schrik aan. Ook in Nederland hebben RAF-leden slachtoffers gemaakt. In 1972 werden de leiders van de RAF opgepakt. Ze moesten terecht staan tijdens het zogenaamde Stammheim-proces in Stuttgart.

 

Tweede generatie RAF-terroristen

De Duitse autoriteiten dachten dat ze met de arrestatie van de RAF-top, de angel uit de gewelddadige organisatie hadden getrokken. Niets bleek minder waar, want tijdens het strafproces tegen de eerste generatie RAF-leden, ontstond er een ‘tweede generatie‘ RAF-terroristen. De gewelddadige acties gingen dan ook onverminderd door. De RAF pleegde onder andere moorden op de Duitse bankier Jürgen Ponto en de procureur-generaal Siegfried Buback. Daarnaast ondernamen RAF-terroristen een gijzelingsactie in de West-Duitse ambassade in Stockholm. De tweede generatie was ook verantwoordelijk voor de ontvoering van en moord op de Duitse werkgeversvoorzitter Hanns-Martin Schleyer. Deze ontvoering werd uitgevoerd om de West-Duitse regering te dwingen, om de top van de eerste generatie RAF-terroristen vrij te laten. Zowel Buback als Schleyer hadden een nazi-verleden.

 

Vliegtuigkaping

In dezelfde periode vond er ook een vliegtuigkaping plaats. Deze vliegtuigkaping werd uitgevoerd door de sympathiserende Palestijnse terreurorganisatie PFLP. De RAF onderhield nauwe banden met de Palestijnen. Ook deze terreuractie was bedoeld om de overheid in de Bondsrepubliek verder onder druk zetten, om RAF-gevangenen vrij laten. Tijdens de kaping werd de piloot van het toestel doodgeschoten. De kaping liep voor de kapers en de RAF echter uit op een deceptie. Na landingen in Rome, Cyprus, Bahrein, Dubai en Aden, werd het vliegtuig uiteindelijk in Mogadishu bestormd door commando’s van de Duitse antiterreureenheid GSG 9. Drie van de vier kapers kwamen daarbij om het leven, maar de passagiers en de overige bemanningsleden kwamen met de schrik vrij.

 

Zelfmoord van de RAF-top

Enkele uren later werden de RAF-leiders Andreas Baader, Gudrun Ensslin en Jan-Carl Raspe dood aangetroffen in hun cel. Ze zouden zichzelf om het leven hebben gebracht. Een ander lid van de Rote Armee Fraktion, Irmgard Möller, werd zwaargewond in haar cel aangetroffen. Möller heeft altijd beweerd dat de RAF-leden geen zelfmoord hebben gepleegd, maar zouden zijn vermoord door de West-Duitse autoriteiten. De ware toedracht is nooit helemaal duidelijk geworden. Het levenloze lichaam van Hanns-Martin Schleyer werd een dag later teruggevonden in de kofferbak van een auto in de Franse Elzas, niet ver van de Duitse grens. Hij was meerdere keren in zijn achterhoofd geschoten.

 

Een nieuwe identiteit in de DDR

Begin jaren 80 werden een aantal kopstukken van de tweede generatie RAF-leden gearresteerd en veroordeeld tot lange gevangenisstraffen. Andere belangrijke RAF-leden staakten hun terroristische activiteiten en kregen met behulp van de Stasi een nieuwe identiteit in Oost-Duitsland. Deze zogenaamde RAF-uitvallers konden daar een relatief onbezorgd leven leiden tot de ‘wende’ in 1989. Met het wegvallen van de Berlijnse Muur kwam er een einde aan de DDR en dus ook aan de bescherming van RAF-terroristen door de Stasi. Ze werden allemaal opgespoord, aangehouden en alsnog voor hun terreurdaden veroordeeld.

 

Derde generatie RAF-terroristen

Hoewel de meeste RAF-leden van de tweede generatie de gewapende strijd hadden opgegeven of inmiddels in de gevangenis zaten, was het nog niet gedaan met de Rote Armee Fraktion. Een ‘derde generatie‘ RAF-activisten was inmiddels opgestaan. Deze generatie RAF-terroristen ging anders te werk dan de eerdere generaties. Ze kozen andere doelwitten uit en pleegden vooral moordaanslagen op prominenten uit het bedrijfsleven, hooggeplaatste ambtenaren en de president van de Deutsche Bank. Ook waren de leden betrokken bij de moord op een Amerikaanse militair in de buurt van Wiesbaden en een bomaanslag op de Amerikaanse vliegbasis bij Frankfurt. De terreur van de Rote Armee Fraktion ging nog door tot diep in de jaren 90. In maart 1993 pleegden leden van de RAF een bomaanslag op de gevangenis van Weiterstadt in de deelstaat Hessen. Wonderbaarlijk genoeg vielen er bij deze aanslag geen doden of gewonden, maar de schade aan het gebouw was enorm.

 

Wanneer werd de Rote Armee Fraktion opgeheven?

Na de aanslag op de gevangenis in Weiterstadt werden er door de RAF-leden geen terreurdaden meer uitgevoerd. Op 20 april 1998 stuurde de RAF een persbericht naar de internationale nieuwsdienst Reuters, waarin werd verklaard dat de terreurorganisatie was opgeheven. De authenticiteit van deze persverklaring is echter nooit aangetoond.

 

De belangrijkste leden van de Rote Armee Fraktion

In de bijna 30 jaar dat de RAF heeft bestaan werden er 3 generaties terroristen gevormd. Een eerste, een tweede en een derde generatie. De eerste generatie werd vooral gedreven door de marxistische ideologie en afkeer van de West-Duitse kapitalistische ‘fascistische’ conservatieve klassenmaatschappij. Daarnaast pleegde de eerste generatie ook aanslagen op Amerikaanse militaire doelen als vergelding voor de bombardementen door het Amerikaanse leger in Vietnam. De tweede generatie terroristen had dezelfde motieven als de eerste generatie, maar pleegde vooral aanslagen om de regering in de Bondsrepubliek onder druk te zetten, om hun RAF-kameraden uit de gevangenis vrij te laten. Bij de derde generatie terroristen lag de focus vooral op de strijd tegen het wereldwijde imperialisme. Deze RAF-leden pleegden vooral moorden op prominenten uit de West-Duitse politiek en het bedrijfsleven.

Logo van de Rote Armee Fraktion (RAF)

RAF-terroristen van de eerste generatie (1970-1975)

Andreas Baader

Gudrun Ensslin

Horst Mahler

Ulrike Meinhof

Irmgard Möller

Holger Meins

Jan-Carl Raspe

Thomas Weisbecker

Peter Homann

Angela Luther

Gerhard Müller

Petra Schelm

Manfred Grashof

Werner Hoppe

Christa Eckes

Ilse Stachowiak

Wolfgang Grundmann

Ingeborg Barz

Ronald Augustin

Astrid Proll

Thorwald Proll

Ingrid Schubert

Brigitte Asdonk

Monika Berberich

Irene Goergens

Beate Sturm

Karl-Heinz Ruhland

Eric Grusdat

Katharina Hammerschmidt

Edelgard G

Heinrich ‘Ali’ Jansen

Hans-Jürgen Bäcker

Marianne Herzog

Bernhard Braun

Uli Scholze

 

RAF-terroristen van de tweede generatie (1975-1982)

Brigitte Mohnhaupt

Angelika Speitel

Volker Speitel

Rolf Heissler

Susanne Albrecht

Christian Klar

Adelheid Schulz

Sigrid Sternebeck

Siegfried Hausner

Gert Schneider

Klaus Jünschke

Willy-Peter Stoll

Wolfgang Beer

Henning Beer

Margrit Schiller

Stefan Wisniewski

Sieglinde Hofmann

Lutz Taufer

Knut Folkerts

Helmut Pohl

Werner Lotze

Hans-Peter Konieczny

Monika Helbing

Siegfried Haag

Roland Mayer

Silke Maier-Witt

Elisabeth von Dyck

Christine Kuby

Michael Knoll

Friederike Krabbe

Sabine Schmitz

Peter-Jürgen Boock

Waltraud Boock

Hanna Krabbe

Ingrid Barabass

Günter Sonnenberg

Juliane Plambeck

Johannes Thimme

Ulrich Wessel

Christof Wackernagel

Rolf Clemens Wagner

Verena Becker

Gabriele Kröcher-Tiedemann

Rolf Pohle

Inge Viett

Karola Magg

Regina Nicolai

Karin Kamp

Ingrid Siepmann

Norbert Kröcher

Ingrid Jakobsmeier

Karl-Heinz Dellwo

Hans-Joachim Dellwo

Bernhard Rössner

Ralf Friedrich

Sigurd Debus

 

RAF-terroristen van de derde generatie (1982-1998)

Birgit Hogefeld

Burkhard Garweg

Eva Haule

Daniela Klette

Ernst Volker Staub

Wolfgang Grams

Barbara Meyer

Horst Ludwig Meyer

Andrea Klump

Sabine Callsen

Christoph Seidler

Manuela Happe

Thomas Simon

 

Bronnen:

Duitse herfst – De Rote Armee Fraktion (Margreet den Buurman)

Rote Armee Fraktion: teksten en materiaal over de geschiedenis van de RAF (Id Verlag)

Het Baader-Meinhof Complex (Stefan Aust)

 

Terug naar boven ↑