Norbert Kröcher (1950 – 2016)
Norbert Kröcher (alias Knofo) was begin 1972 een van de oprichters van de 2 Juni-Beweging, een anarchistische terreurorganisatie die actief was in de Bondsrepubliek Duitsland. Hij was getrouwd met Gabriele Kröcher-Tiedemann, die ook lid was van de terreurgroep. Niet lang na de oprichting van de 2 Juni-Beweging verliet hij de groep alweer en verhuisde hij naar Zweden. Daar sloot hij zich aan bij de links-radicale scene van Stockholm. In deze periode hadden Norbert Kröcher en zijn vrouw Gabriële nauwe contacten met terroristen van de Rote Armee Fraktion.
Ontvoeringsplannen Anna-Greta Leijon
Hasj-rebellen
Eind jaren 60 behoorde Norbert Kröcher tot de zogenaamde ‘Hasj-rebellen’. Veel jongeren verzetten zich destijds tegen de kapitalistische consumptiesamenleving. Ze vonden dat de maatschappij te veel was gericht op arbeid, geld, status, zekerheid en macht. Ook ageerden de jongeren tegen het in hun ogen conventionele en burgerlijke gezinsleven. Volgens hen werden mensen door de West-Duitse overheid onderdrukt door overbodige regels en beperkingen. Tevens waren veel jongeren boos over het imperialisme in de wereld en demonstreerden ze tegen de oorlog in Vietnam.
Dood Benno Ohnesorg
In het begin verliepen de demonstraties nog vrij rustig, maar na een aantal heftige gebeurtenissen in West-Berlijn werden de studentenprotesten feller. Een van die gebeurtenissen was de dood van de student Benno Ohnosorg die tijdens een protestmanifestatie tegen het staatsbezoek van de sjah van Perzië, door de politie werd doodgeschoten. Ook de moordaanslag op de socialistische studentenleider Rudi Dutschke wakkerde de spanningen verder aan.
Communes
Veel jongeren experimenteerden met geestverruimende middelen en nieuwe muziek. Hierdoor ontstonden allerlei nieuwe denkbeelden die ze praktisch wilden vormgeven. Ze sloten zich aan bij verschillende politieke actiegroepen en richtten politiek gemotiveerde woongroepen op. Binnen deze zogenaamde ‘communes’ werd geëxperimenteerd met verschillende samenlevingsvormen. Sommige anarchistische jongeren sloten zich aan bij de Hasj-rebellen. De protesten van de Hasj-rebellen richtten zich voornamelijk tegen het strenge drugsbeleid in West-Berlijn. Bijna iedere dag waren er drugsinvallen door de politie in cafés en woningen. Naast Norbert Kröcher waren ook Dieter Kunzelmann, Georg von Rauch, Michael Baumann, Thomas Weisbecker, Ronald Fritzsch, Ralf Reinders en Bernhard Braun bekende Hasj-rebellen.
Oprichting 2 Juni-Beweging
Een aantal Hasj-rebellen werden steeds radicaler en sloten zich aan bij extreemlinkse gewelddadige groeperingen. Kunzelmann en Von Rauch richtten de marxistische terreurgroep Tupamaros West-Berlijn (TW) op. Deze groep bestond uit ongeveer 15 leden die voornamelijk brandaanslagen pleegden in West-Berlijn. TW heeft maar heel kort bestaan (van november 1969 tot 19 juli 1970) en wordt gezien als de voorloper van de terreurorganisaties 2 Juni-Beweging en de Rote Armee Fraktion. De 2 Juni-Beweging werd in 1972 opgericht door de Hasj-rebel Michael Baumann. Ook Norbert Kröcher en zijn vrouw Gabriele – met wie hij sinds oktober 1971 was getrouwd – waren bij de oprichting betrokken.
Zweden
De naamgeving van de terreurgroep was ontleend aan de sterfdatum van de student Benno Ohnesorg die op 2 juni 1967, door de West-Berlijnse politieman Karl-Heinz Kurras werd doodgeschoten. Kort na de oprichting van de 2 Juni-Beweging werden Norbert Kröcher en Gabriele Tiedemann door de West-Duitse autoriteiten gezocht voor betrokkenheid bij bankovervallen in Bochum en Recklinghausen. Het koppel vluchtte in 1972 naar Stockholm waar hun relatie korte tijd later op de klippen liep. Gabriele keerde begin 1973 weer terug naar de Bondsrepubliek Duitsland. Norbert bleef in Zweden achter en sloot zich aan bij de links-radicale scene in Stockholm. In de zomer van 1973 werd Gabriele in West-Duitsland gearresteerd.
Gijzelingsactie Stockholm
In het voorjaar van 1975 gijzelden 6 terroristen van de Rote Armee Fraktion de medewerkers van de West-Duitse ambassade in Stockholm. Bij deze gijzelingsactie werden twee diplomaten doodgeschoten. De gijzelingsactie kwam tot een einde doordat er per ongeluk een aantal in het gebouw aangebrachte explosieven ontploften. 10 ambassademedewerkers raakten daarbij gewond. Ook de 6 terroristen raakten gewond. Terrorist Ulrich Wessel stierf enkele uren na de explosies aan zijn verwondingen. Terrorist Siegfried Hausner kreeg aanvankelijk in Zweden medische zorg, maar de artsen bepaalden al snel dat hij ondanks zijn verwondingen – hij was voor meer dan 40% verbrand – toch kon worden uitgeleverd aan de Bondsrepubliek.
Dood Siegfried Hausner
De Rote Armee Fraktion was boos over de verplaatsing van hun zwaargewonde kameraad, omdat vooraf duidelijk was dat zijn overlevingskansen daardoor een stuk kleiner zouden worden. Eenmaal terug op West-Duitse bodem werd Siegfried Hausner overgebracht naar de Stammheim-gevangenis in Stuttgart. Echter, was de ziekenboeg van deze zwaarbewaakte penitentiaire inrichting niet voldoende toegerust, om de ernstige brandwonden van Hausner adequaat te behandelen. De gevangenis beschikte niet over de juiste apparatuur en er was geen gespecialiseerd zorgpersoneel aanwezig. Elf dagen nadat hij zijn verwondingen in Stockholm had opgelopen, stierf Siegfried Hausner aan longoedeem. Na zijn overlijden werd hij een martelaar voor de revolutionaire strijd van de RAF.
Ontvoeringsplannen Anna-Greta Leijon
Norbert Kröcher had de gijzelingsactie in het ambassadegebouw via de media gevolgd en net zoals de andere terroristen, was ook hij boos over de uitlevering van de zwaargewonde Hausner. Daarom maakte hij plannen om terroristen uit West-Duitse gevangenissen te bevrijden. Voor dat doel moest de Zweedse sociaaldemocratische politica Anna-Greta Leijon worden ontvoerd. Deze politica werd als doelwit uitgekozen door Kröcher omdat zij de verantwoordelijkheid had voor de terroristische wetgeving in Zweden. Daarmee was Leijon volgens Norbert Kröcher verantwoordelijk voor de verdrijving van de RAF-terroristen uit de West-Duitse ambassade in Stockholm en de onverantwoorde uitlevering van Siegfried Hausner aan de Bondsrepubliek. Na het overlijden van Hausner ontving Anna-Greta Leijon herhaaldelijk dreigbrieven. Deze dreigbrieven waren ondertekend door het ‘Siegfried Hausner Commando’.
Operatie Leo
Het ontvoeringsplan – dat bekend werd als Operatie Leo – werd echter op tijd door de Zweedse veiligheidsdienst SÄPO onderschept. Na de mislukte operatie (in 1977) werden meer dan 20 mensen opgepakt in verschillende Zweedse steden en in Denemarken. Bij de invallen werden vuurwapens ontdekt, waaronder machinepistolen en geweren met telescoopvizier. Daarnaast trof de politie grote hoeveelheden munitie, enkele kilo’s springstof en een compleet Zweeds politie-uniform aan. Ook werd er een 1 meter hoge houten kist aangetroffen, die was voorzien van luchtgaten en een bankje. In deze houten kist zou Anna-Greta Leijon worden opgesloten. Na de ontvoering zouden terroristen de regeringen in Zweden en de Bondsrepubliek Duitsland dwingen om 8 kameraden uit de gevangenis vrij te laten.
Arrestatie en uitlevering
De ontvoering van Anna-Greta Leijon werd voorkomen door de arrestatie van Norbert Kröcher op 31 maart 1977 in Stockholm. De Zweedse politie hield hem op dat moment al ongeveer een jaar in de gaten. Bij zijn aanhouding had Kröcher een notitieboekje bij zich, met daarin een gedetailleerd plan voor de ontvoering. Hij bleek alles zeer goed te hebben voorbereid. Zo had hij Anna-Greta Leijon lange tijd geobserveerd en haar dagelijkse routine tot in detail in kaart gebracht. Hij zou de politica zelfs hebben gevolgd naar haar zomerhuis in Ängelsberg. Uit de aantekeningen in het notitieboekje bleek dat de ontvoering van Leijon meerdere keren was uitgesteld, onder meer vanwege haar tussentijdse zwangerschap. Een paar dagen na zijn arrestatie werd Norbert Kröcher samen met zijn West-Duitse handlanger Manfred Adomeit uitgeleverd aan de Bondsrepubliek.
Veroordeling
In het najaar van 1979 ging het proces tegen Norbert Kröcher en 16 andere verdachten van start. Hij werd onder andere beschuldigd van het vormen van een terroristische organisatie, diefstal met geweld, moord, bomaanslagen en het beramen van een ontvoering. Na 35 dagen deed de rechtbank uitspraak en werd Norbert Kröcher veroordeeld tot een gevangenisstraf van 11,5 jaar. Manfred Adomeit kreeg 6,5 jaar opgelegd.
Vrijlating
In 1985 werd Kröcher uit de gevangenis vrijgelaten. Na zijn vrijlating keerde hij niet meer terug naar de terreurscene. Hij ging werken met jongeren en werkte daarnaast in een theater in Berlijn. Tevens ging hij aan de slag als fotograaf. In een interview in 1997 – 20 jaar na Operatie Leo – zei Kröcher dat hij nog steeds anarchistische sympathieën had. Norbert Kröcher kreeg in 2016 de diagnose kanker zonder uitzicht op genezing. Op 16 september van datzelfde jaar maakte hij op 66-jarige leeftijd een einde aan zijn leven. Hij werd begraven in Berlijn.
Lees ook:
Een volledig overzicht van RAF-terroristen