Eva Haule (1954)
Eva Haule is een voormalige terroriste van de terreurorganisatie Rote Armee Fraktion (RAF). Ze behoorde tot de zogenaamde derde generatie RAF-leden. Ze is betrokken geweest bij verschillende terroristische misdrijven, waaronder de bomaanslag op de Amerikaans vliegbasis Rhein-Main in 1985. In de zomer van 1986 werd ze aangehouden in Rüsselheim en uiteindelijk veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. In 2007 kwam ze voorwaardelijk vrij.
Middelbareschooltijd
Eva Haule werd op 16 juli 1954 geboren in Tübingen (Baden-Württemberg). Haar vader was werkzaam in de verzekeringsbranche. In 1967 ging Haule naar het Mörike-Gymnasium in Esslingen. Op deze school werkten een aantal leraren die zwaar getraumatiseerd waren door ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Sommige van hen bleven over deze ervaringen praten, maar er waren ook een paar leraren die er uiteindelijk aan onderdoor gingen. Onverwerkte oorlogservaringen speelden een grote rol bij deze generatie leerkrachten. Psychotherapie en traumaverwerking waren in die tijd nog nauwelijks aan de orde. Een van de leraren sprak regelmatig over de tankgevechten in Rusland en waarschuwde voor het communisme.
Onconventionele methoden
In 1968 ging er een andere generatie leerkrachten aan de slag op het Mörike-Gymnasium in Esslingen. Een van hen was de medeoprichter van het ‘Comité voor de grondrechten en de democratie‘, een van de belangrijkste burgerrechtenorganisaties in West-Duitsland. Deze leerkracht had de emancipatie van vrouwen en meisjes in de Bondsrepubliek hoog op te agenda staan en hield er tijdens de lessen onconventionele methoden op na. In die tijd was er in de schoollokalen al sinds jaar en dag een vaste stoelopstelling, waarbij de jongens rechts zaten en de meisjes links. De leerkracht experimenteerde echter met een stoelopstelling waarbij jongens en meisjes naast elkaar zaten. Eva Haule was zich bewust van het stukje vrijheid dat op dat moment in de klas werd bevochten.
APO
Eind jaren 60 was er in de Bondsrepubliek een goedgeorganiseerde sterke buitenparlementaire oppositie (APO) actief. In de APO waren onder meer de Socialistische Duitse Studentenbond (SDS) en de Republikeinse Club vertegenwoordigd. De APO-leden streefden naar meer democratisering van de West-Duitse samenleving en de emancipatie van mensen die leden onder kapitalistische uitbuiting, onderdrukking en vervreemding. Daarnaast streed de APO tegen de ‘Grote Coalitie’ onder bondskanselier Kurt Georg Kiesinger, die volgens de APO veel te veel macht had in de Bondsrepubliek. Deze coalitie werd gevormd door de christendemocratische CDU/CSU en de sociaaldemocratische SPD.
Willy Brandt
Na de Bondsdagverkiezingen van 1969 kon er een regering worden gevormd met de SPD en de Vrije Democratische Partij (FDP). Daarmee werd Willy Brandt de eerste sociaaldemocratische bondskanselier van Duitsland sinds 1930. Nadat Willy Brandt tot bondskanselier gekozen was, kregen veel studenten in West-Duitsland het gevoel dat er iets kon veranderen.
RAF-sympathisant
Toen Eva Haule in 1974 haar diploma aan het gymnasium behaalde, had ze de ambitie om journalist te worden. Ze schreef zich in voor de lerarenopleiding in Esslingen, maar begon niet met haar studie. Daarom werd ze door de school in de zomer van 1975 uitgeschreven. In het schooljaar 1978/1979 stond Haule ingeschreven bij de Protestantse Hogeschool in Reutlingen en in de twee daaropvolgende jaren bij de Berlijnse Hogeschool voor opvoeding.
Linkse militante krakerscene
In West-Berlijn kwam Eva Haule in aanraking met de linkse militante krakersscene en leerde ze de RAF-sympathisant Manuela Happe kennen. In deze periode zorgde Haule voor gedetineerde terroristen van de terreurorganisatie 2 Juni-Beweging. Later verzorgde ze ook gevangen terroristen van de RAF, waaronder Lutz Taufer en Christian Klar. In 1980 trouwde Eva Haule met de Ghanees Emmanuel Kwame Frimpong, met wie ze tot 1983 samenwoonde.
Aansluiting bij de RAF
In 1982 werd Eva Haule door de politie gearresteerd op verdenking van brandstichting op West-Duitse en Amerikaanse installaties. Het onderzoek werd echter stopgezet. In Gerlingen (Baden-Württemberg) woonde ze een tijdje samen met mensen die lid waren van de Rote Armee Fraktion. Onder hen waren de RAF-leden Barbara en Horst Ludwig Meyer, Thomas Simon, Wolfgang Grams en Christoph Seidler.
Internationaal arrestatiebevel
In 1984 sloot Eva Haule zich actief bij de RAF aan en ging ze ondergronds. Op 2 juli 1984 ontsnapte ze aan een arrestatie toen zes kameraden in een RAF-appartement in Frankfurt werden opgepakt. Bij deze arrestaties werden tal van vuurwapens aangetroffen. Haule had het geluk dat ze op dat moment niet in de woning aanwezig was, maar de recherche vond wel haar vingerafdrukken op belastende documenten. Nog dezelfde maand werd er een internationaal arrestatiebevel tegen Haule uitgevaardigd.
Action Directe
Eva Haule speelde een belangrijke rol bij de contacten tussen de RAF en de Franse terreurorganisatie Action Directe (AD), nadat de groeperingen met elkaar een samenwerkingsverband waren aangegaan. De AD verschafte de RAF een aantal Belgische paspoorten en kreeg daar vuurwapens voor in de plaats. Deze vuurwapens waren buitgemaakt bij een overval op een wapenhandel in Maxdorf op 5 november 1984. Bijna drie maanden later (op 25 januari 1985) pleegde de Action Directe een moordaanslag op de hoge Franse ambtenaar René Audran.
Verdacht van betrokkenheid bij meerdere aanslagen
Datzelfde jaar pleegde de RAF aanslagen op de Duitse topmanager Ernst Zimmermann en de Amerikaanse luchtmachtbasis Rhein-Main in Frankfurt. Bij de aanval op de luchtmachtbasis kwamen 2 mensen om het leven en raakten 23 mensen gewond. Voorafgaand aan de bomaanslag op het militaire vliegveld werd de Amerikaanse soldaat Edward Pimental vermoord door de Rote Armee Fraktion. In 1986 brachten RAF-terroristen de Siemens-topman Karl Heinz Beckurts om het leven. Ook de chauffeur van Beckurts kwam bij de moordaanslag om het leven. Ruim twee weken later pleegde de RAF een bomaanslag op de fabriek van vliegtuigbouwer Dornier in Immenstaad. Eva Haule werd ervan verdacht bij meerdere van deze aanslagen betrokken te zijn geweest.
Arrestatie en veroordeling
Ondanks dat Eva Haule zich een heel ander uiterlijk had aangemeten, kwamen de autoriteiten haar toch op het spoor. Op 2 augustus 1986 werd ze gearresteerd in een ijssalon in Rüsselsheim. Ze was op dat moment in het gezelschap van de RAF-terroristen Christian Kluth en Luitgard Hornstein die ook werden opgepakt. Haule – die een volgeladen pistool met 80 patronen bij zich droeg – had zich tegen haar arrestatie kunnen verzetten, maar ze gaf zich zonder enige tegenwerking over.
Zware slag voor de RAF
De arrestatie van Eva Haule was een zware slag voor de Rote Armee Fraktion, omdat ze een leidende rol speelde binnen de groepering. Eva Haule werd op 28 juni 1988 aanvankelijk veroordeeld voor lidmaatschap van een terroristische organisatie, vervalsing van documenten en het in ontvangst nemen van gestolen goederen. Daarnaast werd ze veroordeeld voor illegaal wapenbezit, betrokkenheid bij de overval op de wapenwinkel in Maxdorf en deelname aan de mislukte bomaanslag op een NAVO-school in Oberammergau in 1984. Vervolgens kreeg ze een gevangenisstraf van 15 jaar opgelegd. In 1988 scheidde ze van haar man Emmanuel Kwame Frimpong.
Tweede veroordeling
Eerst werd Eva Haule opgesloten in de gevangenis van Keulen. Later werd ze overgebracht naar de zwaarbewaakte terroristenvleugel van de Stammheim-gevangenis in Stuttgart. Tijdens haar detentie ging ze in hongerstaking om te protesteren tegen het strenge gevangenisregime en de eenzame opsluiting waarin zij en de andere RAF-terroristen zaten. In 1989 werd ze overgebracht naar een gevangenis in Frankfurt. In maart 1990 werden in de gevangeniscel van het RAF-lid Manuele Happe twee notities gevonden, die waren geschreven door Eva Haule. Daarin zinspeelde ze op de specifieke doelen die de RAF had nagestreefd, met de moord op de Amerikaanse soldaat Edward Pimental.
Levenslange gevangenisstraf
De notities waren geschreven in de ‘wij-vorm’, waardoor Eva Haule zichzelf in feite als een van de daders identificeerde. In de noties leek ze zich verantwoordelijk te voelen voor de dood van Pimental en de aanslag op de Rhein-Main vliegbasis een dag later. Daarom werd haar betrokkenheid bij deze terroristische misdrijven vanaf 1993 opnieuw door het Openbaar Ministerie onderzocht. De regionale rechtbank van Frankfurt volgde de argumenten van het OM en bevond Haule schuldig aan de ten laste gelegde feiten. Op 28 april 1994 werd ze veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.
Vrijlating
In 2004 werd Eva Haule overgeplaatst van de gevangenis in Frankfurt naar een vrouwengevangenis in Berlijn. Tijdens haar gevangenschap volgde ze een opleiding tot fotograaf en maakte ze verschillende fotoreportages. Daarnaast ging ze sociale pedagogiek studeren. In 2007 deed Eva Haule een verzoek tot voorwaardelijke vrijlating. Eerder had ze verklaard dat geweld in de vorm van een ‘gewapende strijd’, geen geschikt middel meer was om politieke doelen te bereiken. Daarom concludeerde de rechtbank dat Haule geen gevaar meer vormde voor de Duitse samenleving. Op 16 augustus 2007 werd het verzoek door de hogere regionale rechtbank van Frankfurt ingewilligd. Haar proeftijd werd vastgesteld op 5 jaar. In totaal heeft ze 21 jaar vastgezeten. En hoewel Eva Haule de gewapende revolutionaire strijd had afgezworen, heeft ze nooit openlijk afstand gedaan van de RAF.
Lees ook:
Een volledig overzicht van RAF-terroristen