Sozialistisches Büro

Het Sozialistisches Büro (SB) was een organisatie van Nieuw Links, die tot doel had om de socialistische krachten in West-Duitsland te verenigen. Het Bureau werd opgericht in 1969 en was actief tot eind jaren negentig. Het SB had een eigen uitgeverij en publiceerde links georiënteerde tijdschriften voor socialistisch vakbondswerk. Daarnaast organiseerde het Sozialistisches Büro – dat was gevestigd in Offenbach – allerlei campagnes en congressen.

 

Leden van het SB

De actieve leden van het Sozialistisches Büro kwamen voor een groot deel uit het socialistische spectrum van zogenaamd ‘ondogmatisch links’, de Paasmarsbeweging en de Socialistische Liga die in 1969 was opgeheven. Belangrijke oprichters van de organisatie waren politicoloog Frank Deppe, socioloog Arno Klönne en economisch socioloog Wolfgang Streeck. Vredes- en burgerrechtenactivist Klaus Vack was de secretaris van het SB. Ook filosoof en kritisch sociaal theoreticus Oskar Negt was bij het Sozialistisches Büro betrokken. Deze laatste nam in de jaren zeventig een leidende rol op zich als strateeg van de organisatie.

 

Kernleden

Tot de kernleden van het Sozialistisches Büro behoorden onder meer de Duitse econoom en sociaal wetenschapper Hansgeorg Conert, politicoloog en hedendaags historicus Egbert Kurt Jahn, politicoloog en burgerrechtenactivist Roland Roth, politicoloog Gert Schäfer en arbeidssocioloog en vredesonderzoeker Eva Senghaas. Ook de vakbondsleden Willi Scherer en Willi Hoss speelden binnen de het Socialistisches Büro een belangrijke rol.

 

Rudi Dutschke

Ander belangrijke leden van het Sozialistisches Büro waren hoogleraar politieke wetenschappen Elmar Altvater, de Duitse politicologen Wolf-Dieter Narr en Joachim Hirsch, historicus Dan Diner, hoogleraar onderwijs Micha Brumlik, socioloog en publicist Detlev Claussen en politicoloog Andreas Buro. Ook Timm Kunstreich – wetenschapper op het gebied van maatschappelijk werk – was bij nauw bij het Sozialistisches Büro betrokken. In het midden van de jaren zeventig trad ook de flamboyante socialistische studentenleider Rudi Dutschke toe tot het SB.

 

Links en Express

In de jaren zeventig had het SB tussen de 1000 en 1500 leden, die in de Bondsrepubliek Duitsland in groepen waren georganiseerd. Naast het tijdschrift Links publiceerde het SB ook het blad Express. Dit laatste tijdschrift richtte zich vooral op socialistisch vakbondswerk. Zoals zoveel organisaties en projecten van ‘Nieuw Links’ viel ook de linkse redactie van het SB uiteindelijk uit elkaar. Dat kwam vooral door meningsverschillen tussen de redactieleden over onderwerpen, zoals het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de Duitse hereniging. Veel voormalige leden van het Sozialistisches Büro waren toen al werkzaam in de Commissie voor Grondrechten en Democratie, een Duitse burgerrechtenorganisatie die in 1980 was opgericht. De laatste editie van Links werd uitgegeven in 1997.

 

Campagnes en congressen

Door middel van campagnes en congressen was het SB in staat om ver buiten zijn eigen spectrum invloed uit te oefenen en mensen te mobiliseren. Tot de successen van het SB behoorden onder meer de invoering van amnestie voor iedereen die tijdens de studentenprotesten in 1968 werd beschuldigd van demonstratiemisdrijven. Daarnaast speelde het Sozialistisches Büro een belangrijke rol bij de liberalisering van het recht om te demonstreren. Enkele belangrijke congressen die door het SB werden georganiseerd waren:

 

Solidariteitscongres Angela Davis (1972)

Angela Davis is een Amerikaanse burgerrechtenactiviste en docent filosofie aan Universiteit van Californië in Los Angeles. Davis maakte zich in de jaren 70 sterk voor de rechten van politieke gevangenen in de VS. Daarnaast had ze nauwe banden met de Communistische Partij van de Verenigde Staten. In 1970 vond er tijdens een juridisch proces een schietpartij plaats in San Rafael, Californië. Davis werd ervan beschuldigd het vuurwapen naar de rechtbank te hebben gebracht, waarmee drie Afro-Amerikaanse gevangen zichzelf konden bevrijden. Tijdens de schietpartij – waaraan een gijzeling vooraf was gegaan – kwam rechter Harold Joseph Haley om het leven. Davis werd vervolgens gearresteerd wegens medeplichtigheid. De arrestatie van Angela Davis leidde ook in de Bondsrepubliek tot tal van protesten en bijeenkomsten, waaronder het solidariteitscongres – ‘Vrijheid voor Angela’ dat in 1972 door het Sozialistisches Büro werd georganiseerd.

 

Solidariteit met de Chileense arbeidersklasse (1973)

Het Sozialistisches Büro organiseerde solidariteitsacties ten bate van de Chileense arbeiders na de militaire coup in het Zuid-Amerikaanse land. In 1970 werd de socialistische politicus Salvador Allende gekozen tot staatshoofd van Chili. Drie jaar later in 1973 werd zijn regering tijdens een staatsgreep onder leiding van generaal Augusto Pinochet afgezet. Allende kwam hierbij om het leven. Door de ontwikkelingen in Chili kwam er in de Bondsrepubliek een golf van solidariteit op gang met de Chileense arbeidersklasse. In veel West-Duitse steden werd geprotesteerd tegen de massale mensenrechtenschendingen en slachtoffers van het militaire regime van dictator Pinochet. Vooral in Münster (Noordrijn-Westfalen) woonden veel Chilenen in ballingschap, die van daaruit de politieke oppositie in hun thuisland ondersteunden.

 

Solidariteit met de Portugese revolutie (1974)

Ook verklaarde het Sozialistisches Büro zich solidair met de Portugezen. In het voorjaar van 1974 vond er in Portugal een staatsgreep plaats, waarbij progressief-links georiënteerde militairen een einde maakten, aan het autoritaire regime van president Marcello Caetano. Deze zogenaamde ‘Anjerrevolutie’ die voor het overgrote deel geweldloos verliep, maakte de weg vrij voor een parlementaire democratie in het Zuid-Europese land. Deze overgangsperiode werd vooral gekenmerkt door sociale verwarring, een versnelde dekolonisatie van Portugese kolonies en een collectiveringsbeleid dat door het marxisme was geïnspireerd.

 

Pinkstercongres tegen onderdrukking – ‘wie zich niet verdedigt leeft verkeerd’ (1976)

De dagelijkse onderdrukking van mensen in dictatoriale regimes doet zich vaak gelden, door het feit dat bepaalde termen plotseling uit het taalgebruik verdwijnen. Deze repressie ligt vooral in het gegeven dat bepaalde dingen niet publiekelijk mogen worden gezegd. Maar deze repressie ligt ook in het feit dat men bepaalde behoeften onderdrukt, totdat de bevolking deze behoeften niet meer ‘schijnt te hebben’ of zelfs ‘nooit zou hebben gehad’. Voor het Sozialistisches Büro bestaat anti-repressiewerk uit een duidelijke betrokkenheid voor de grondwet en de rechtsstaat, omdat repressie volgens Nieuw Links altijd te wijten was aan de zwakte van de arbeidersbeweging. Het Pinkstercongres werd destijds gezien als het hoogtepunt en de afsluiting van de campagne, tegen politieke en economische onderdrukking. Er namen ongeveer 20.000 mensen aan deel en daarmee werd het congres een van de grootste evenementen dat het SB in de jaren zeventig organiseerde.

 

Groot advies – sociale protestbewegingen en socialistische politiek (1980)

In 1980 organiseerde het Sozialistisches Büro in Frankfurt het congres ‘Groot advies – sociale protestbewegingen en socialistische politiek’. De opkomst van Nieuw Links en de oprichting van de groene partij ‘Die Grünen’, hadden een aantal belangrijke sociale veranderingen op gang gebracht. De kritiek op het kapitalisme en de uitbuiting van de arbeidersklasse, moest nu politiek verder weerklank krijgen. Dit evenement werd bijgewoond door zo’n 5000 deelnemers. Het Sozialistisches Büro werd in de jaren 90 opgeheven.

 

Bronnen:

Op zoek naar sporen van Nieuw Links – Het voorbeeld van het Sozialistisches Büro (Gottfried Oy).

 

Terug naar boven ↑